افشین آریائی_تعامل میان نمایندگان مجلس و دولت، یکی از موضوعات کلیدی در نظام حکمرانی است که تأثیر مستقیمی بر کارآمدی و موفقیت برنامه‌های اجرایی دارد. دولت‌ها با هدف اجرای قوانین و راهبردهای مصوب، وارد عرصه عمل می‌شوند، اما در این مسیر، موانعی از جمله دخالت‌های غیرضروری نمایندگان مجلس، به چالش‌های جدی تبدیل می‌شود.
قوانین، محصول همکاری قوای سه‌گانه هستند و دولت موظف است این قوانین را از طریق دستورالعمل‌ها به مجریان ابلاغ کند. با این حال، دخالت برخی نمایندگان در انتصابات و امور اجرایی، موجب ناکارآمدی و شکست برنامه‌ها می‌شود. این دخالت‌ها، که گاه با اهداف سیاسی یا منافع شخصی همراه است، به تضعیف بدنه اجرایی دولت و کاهش اعتماد عمومی منجر می‌گردد.
یکی از دلایل اصلی این معضل، ضعف در نظام انتخاباتی و حضور نمایندگانی است که به جای تمرکز بر وظایف نظارتی، به دنبال تأثیرگذاری بر مدیریت اجرایی هستند. این روند، علاوه بر ایجاد فساد و ناکارآمدی، موجب کاهش شایسته‌سالاری و افزایش نارضایتی عمومی می‌شود.
مصادیق دخالت نمایندگان
یکی از بارزترین نمونه‌های دخالت نمایندگان، فشار برای انتصاب افراد موردنظر در مناصب دولتی است. این انتصابات، که گاه بدون توجه به شایستگی و تخصص افراد انجام می‌شود، موجب ناکارآمدی در بدنه اجرایی دولت می‌گردد. به عنوان مثال، برخی نمایندگان با اعمال نفوذ، مدیرانی را منصوب می‌کنند که نه تنها با اهداف دولت همسو نیستند، بلکه توانایی لازم برای اجرای قوانین و برنامه‌ها را نیز ندارند. در مواردی، این دخالت‌ها به استیضاح یا تهدید وزرا منجر می‌شود، اگر خواسته‌های نمایندگان برآورده نشود.
پیامدهای دخالت
دخالت‌های غیرقانونی نمایندگان، پیامدهای متعددی به همراه دارد:
تضعیف شایسته‌سالاری :انتصاب افراد غیرمتخصص، موجب کاهش کارایی دستگاه‌های اجرایی و افزایش نارضایتی عمومی می‌شود.
افزایش فساد اداری :دخالت‌های سیاسی در انتصابات، زمینه‌ساز فساد و رانت‌خواری در سیستم اداری است.
کاهش اعتماد عمومی :این نوع دخالت‌ها، اعتماد مردم به دولت و مجلس را خدشه‌دار می‌کند و مشارکت عمومی را در انتخابات آینده کاهش می‌دهد.
اختلال در اجرای برنامه‌ها :انتصاب مدیران ناکارآمد، اجرای راهبردهای دولت را با چالش مواجه کرده و در نهایت به شکست برنامه‌ها منجر می‌شود.
راهکارها
برای کاهش این معضل، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
تقویت استقلال قوه مجریه: دولت باید با قاطعیت و شجاعت، از دخالت‌های غیرقانونی جلوگیری کند و از مدیران شایسته حمایت نماید.
تقویت فرهنگ سیاسی: آموزش عمومی و افزایش آگاهی مردم درباره وظایف نمایندگان می‌تواند از دخالت‌های غیرضروری جلوگیری کند.
اصلاح نظام انتخاباتی: حضور احزاب قوی و متنوع می‌تواند به انتخاب نمایندگانی شایسته‌تر منجر شود.
شفافیت در انتصابات: فرآیند انتصابات باید شفاف با نظارت دقیق و بر اساس معیارهای شایسته‌سالاری باشد و جلوگیری از اعمال نفوذ نمایندگان، ضروری است.
آموزش نمایندگان: آگاهی‌بخشی به نمایندگان درباره وظایف نظارتی و پرهیز از دخالت در امور اجرایی، ضروری است.
نقش رسانه‌ها: مطبوعات و رسانه‌های آزاد می‌توانند با افشای دخالت‌های غیرقانونی، به شفافیت و پاسخگویی کمک کنند.
نتیجه‌گیری
تعامل سازنده میان مجلس و دولت، مستلزم احترام متقابل به وظایف و اختیارات قانونی هر قوه است. دخالت‌های غیرضروری نمایندگان، نه تنها به تضعیف دولت منجر می‌شود، بلکه اعتماد عمومی را نیز کاهش می‌دهد. با اجرای راهکارهای پیشنهادی، می‌توان این معضل را کاهش داد و به سوی حکمرانی کارآمدتر و توسعه پایدار حرکت کرد.