مهتاب محمد حسینی _ این روزها شاهد گرمایی هستیم که زنگ خطرش به صدا درآمده، شعلهای که به جان زندگی روزمرهمان افتاده است. خانههایی که به پناهگاهی امن بدل شده بودند، حالا به کوره مبدل شده اند و آسایشی که نیست.
برای روزهای متوالی نام اهواز و شهرهای خوزستان در فهرست داغترین نقاط کره زمین میدرخشد. اهواز با دمای ۴۵.۹ درجه سانتیگراد، پنجمین شهر گرم جهان شد، امیدیه با ۴۶.۲ درجه حتی از اهواز نیز پیشی گرفت و در رده چهارم ایستاد. این ارقام تنها یک عدد روی کاغذ نیستند؛ بلکه یادآور روزهایی سوزان هستند که نفسهای شهر و شهروندان را به شماره انداختهاند.
تابستانهای خوزستان همیشه گرم بوده، اما آنچه امسال رخ داده از جنس دیگری است. گرمای نزدیک به ۵۰ درجه دیگر یک استثنا نیست؛ به نظر میرسد این دما در حال تبدیل شدن به هنجار جدید برای منطقه است. کارگران ساختمانی، رانندگان تاکسی، دستفروشان و همه کسانی که نانآور خانوادههای خود هستند مجبورند زیر این آفتاب سوزان به دنبال رزقی حلال باشند، با اینکه ادارات و دانشگاه ها تعطیل میشوند اما زندگی نمیتواند متوقف شود و همچنان ادامه دارد.
این گرما تنها مردم را نمیسوزاند، بلکه زیرساختهای شهری را نیز به چالش میکشد. قطعیهای مکرر برق، فشار بیش از حد روی شبکههای آبرسانی و افزایش مصرف انرژی تنها بخشی از تبعات این موج گرمای بیسابقه است. بیمارستانها با موارد بیشتری از گرمازدگی، کمآبی و مشکلات تنفسی مواجه هستند و سیستمهای خنککننده قدیمی بسیاری از ساختمانها دیگر جوابگوی این دما نیستند.
سالهاست درباره تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی هشدار میدهند، اما خوزستان یکی از مناطقی است که پیشاز دیگر نقاط ایران، تأثیرات این گرمایش را لمس کرده و با گرمای طاقتفرسا دست و پنجه نرم میکند، اگر روند فعلی ادامه یابد آیا برنامهریزیهای کلان برای چنین سناریویی آماده است؟ آیا شبکههای برقرسانی، سیستمهای خنککننده شهری و برنامهریزیهای کلان پاسخی در چنته دارند؟
اما امسال گویی این چالش به اوج خود رسیده است. اینجا دیگر بحث یک روز یا یک هفته گرم نیست؛ بحث آیندهای است که هر سال داغتر از سال قبل میشود. وقت آن رسیده که مسئولان نه فقط با اقدامات مقطعی، بلکه با برنامهریزیهای بلندمدت به میدان بیایند.