صادق رضایی _ جلسه اضطراری اخیر شورای امنیت (هفتم شهریور ماه) پیرامون بررسی پرونده هسته‌ای ایران از اهمیت بسیار بالایی در حوزه روابط بین الملل برخوردار است. سه کشور اروپایی عضو برجام و سخنگوی دبیر کل سازمان ملل متحد خواستار آن شدند که جمهوری اسلامی ایران پیش از پایان مهلت تعیین‌شده یک ماهه، امکان دسترسی نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ادامه مذاکرات را فراهم آورد. در مقابل، وعده داده‌اند فعال‌سازی مکانیزم ماشه به مدت شش ماه تعلیق شود. ثبت این درخواست در دبیرخانه شورای امنیت نشان می‌دهد که بی‌توجهی به آن می‌تواند پیامدهای سنگینی از جمله صدور قطعنامه در جلسه پیش روی شورای حکام (در شهریور ماه) صدور قطعنامه های جدید وبازگشت تحریم‌های شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد به همراه داشته باشد.
کشور ما در این شرایط با چند سناریوی محتمل روبه‌روست:
سناریوی شماره ١:
همکاری محدود و کنترل‌شده با آژانس: ایران می‌تواند با پذیرش سطحی از دسترسی‌ها، مانع از صدور قطعنامه فوری شود و زمان بیشتری برای مذاکره به دست آورد. این مسیر اگرچه پرچالش است، اما همچنان امکان مدیریت بحران را فراهم می‌کند.
سناریوی ٢: تعامل سازنده و بازگشت تدریجی به توافقات پیشین: این سناریو زمینه رفع بخشی از فشارها، باز شدن کانال‌های اقتصادی و کاهش احتمال اجماع جهانی علیه ایران را فراهم می‌سازد.
سناریوی ٣: بی‌اعتنایی به هشدارها و تشدید تنش: در این حالت، علاوه بر بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، امکان مشروعیت یافتن اقدامات سخت‌گیرانه‌تر و حتی بحث محدودسازی روابط اقتصادی و بانکی در سطحی گسترده‌تر وجود دارد.
سناریوی۴: خروج از معاهدهNPT: هرچند برخی در داخل کشور این گزینه را مطرح کرده‌اند، اما چنین اقدامی نه تنها مخاطرات امنیتی و سیاسی را افزایش می‌دهد، بلکه احتمال انزوای کامل و حتی اقدامات پیش‌دستانه علیه ایران را به همراه خواهد داشت. و مستمسکی برای توجیه اقدامات علیه کشورمان خواهد بود.
ـ با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، روشن است که تداوم فشارهای بیشتر نه تنها دشوار، بلکه در مواردی غیرممکن خواهد بود.
ـ بنابراین منافع ملی ایجاب می‌کند که دستگاه دیپلماسی از فرصت باقی‌مانده حداکثر بهره را ببرد، سناریوهای کم‌هزینه‌تر را فعال سازد و مانع از آن شود که کشور دوباره در گرداب تحریم‌های فراگیر گرفتار گردد.
ـ زمان تصمیم‌های دقیق و آینده‌نگرانه است. هنوز امکان آن وجود دارد که با انتخاب مسیری سنجیده، هم تهدیدهای بین‌المللی کاهش یابد و هم زمینه‌ای برای ثبات بیشتر در داخل فراهم شود. فردا شاید چنین فرصتی وجود نداشته باشد.