علی بدیع ـ در روزهایی که شرایط استرس زا بعد از جنگ ۱۲ روزه بر کل جامعه مستولی گشته و مزید بر مشکلات اقتصادی آحاد جامعه شده ، صحبت از فوتبال و فضای بسیار ناپاک آن بسیار سخت است ، ولی باید گفت و در راستای رسالت قلم نوشت ، شاید گوش شنوایی وجود نداشته باشد و خیلی ها خود را به بی اطلاعی زده اند ، ولی برای وجدان های آگاه مردم علاقمند به ورزش فوتبال که بهترین قاضی هستند ، باید نوشت .
فوتبال ایران که زمانی دکتر اکرامی ها و پرویزخان دهداری ها و بسیاری دیگر از اخلاق مداران ورزش را تحویل جامعه داده و دوره ای درمان بسیاری از دردهای اجتماعی بود ، امروز به شدت بیمار است و این بیماری به سرعت در حال انتشار ، جدا از کل ورزش بلکه جامعه غیر ورزش را هم در حال آلوده کردن است !!
فوتبال ناپاک که شاید از دهه ۸۰ شروع به رشد و گسترش نمود ، روز به روز و فصل به فصل آلوده تر از قبل شد ، حتی در روزهایی که عزم خیلی از دلسوزان برای پاکسازی جزم شد ، تعدادی از مسئولین وقت فوتبال ایران ، که این روزها هم در جایگاههای بالاتر هستند ، وجود هرگونه ناپاکی در فوتبال را منکر شدند و فوتبال را مظهر پاکی دانستند !!!
حدودا دو هفته قبل وقتی در یک برنامه قدیمی ورزش ، یکی از مالکین و متمولین باشگاههای کشور پرده از عمق فساد فوتبال کشور آنهم یکی از ارکان آن یعنی دلالی بازیکن برداشت ، اول دلم به حال خانواده هایی سوخت که آینده خود و فرزندشان را در فوتبال جستجو می کنند ، دوم برای هوادارانی تاسف خوردم که در گرما و سرما ، با حمایت خود ، چراغ فوتبال را روشن نگه می دارند تا عده ای محدود و خاص از فوتبال ثروت اندوزی بکنند و . . .
دلالی در فوتبال همانطور که اشاره شد ، یکی از مفسده انگیزترین مسائل مبتلابه فوتبال امروز ما می باشد ، این فساد بعضا از مدیرعامل و مدیر تیم گرفته تا مربی و بازیکن و در راس همه ایجنت ها و دلال ها ، همه دست در دست هم ، عامل چنین شرایطی هستند در حالیکه چه در حرفه ای ترین لیگ های دنیا و چه در فوتبالی که پایه و بیس مادی آن بر اساس شرط بندی شکل گرفته ( امثال بعضی از کشورهای آمریکای جنوبی یا شرق آسیا ) ، نرخ های نجومی به نسبت سرانه ملی آن کشورها وجود ندارد و شاید هیچ کجا فوتبالیست و مربی مانند فوتبال ایران پول نمی گیرند ، البته این مسئله بیشتر در تیمها و باشگاه های دولتی که از بیت المال ارتزاق می کنند وجود دارد نه در تیمهای خصوصی که از هزینه شخصی و فردی پرداخت می شود که در کل باشگاههای فوتبال ایران بسیارکمتر از ۱۰ درصد هستند ، جالب اینجا تیمی از بخش خصوصی مانند تراکتور که فصل گذشته هم قهرمان لیگ برتر شد ، چون مالک آن بر اساس قانون تجارت و بر پایه سودآوری و برگشت هزینه فعالیت می کند ، بسیار منطقی تر و کم هزینه تر از بسیاری از تیمها عمل می کند و دلیل و مصداق این حرف ، همین که به فلان بازیکن فصل گذشته خود که درخواست پول نجومی داشت ، جواب منفی داد و او با دوسه برابر نرخ قبلی به یک تیم دولتی و صنعتی پیوست !
امروزه در جهان فوتبال ، باشگاه ها بر اساس قیمت بازیکنان در مارکت ، اقدام به جذب آنها می کنند و انگشت شمار هستند بازیکنانی که قیمتی خارج از عرف داشته باشند و حتی انها هم با ویژگیهای خاص خود ، عامل برگشت آن هزینه نجومی به باشگاه هستند ، ولی در ایران این مسئله صدق نمی کند به عنوان مثال فلان بازیکن تاپ ایران وقتی در بهترین شکل و فرم خود به باشگاه های اروپایی می رود بر اساس مارکت قیمتش مشخص است و وقتی از آن شرایط عالی خود خارج شد و باشگاه با او تمدید قرارداد نکرد و مجبور به بازگشت به فوتبال ایران شد ، بجای آنکه قیمتش کمتر بشود ، ولی می بینیم با نرخ نجومی بالاتر قرارداد می بندد !
تمامی مجریان و ناظرین فوتبال این موارد را می دانند ولی عزمی برای برخورد وجود ندارد ، این سفره چرب و نرم که از بیت المال برای جمع محدودی هزینه می شود و هیچ تاثیری در ارتقا فوتبال ملی و باشگاهی ندارد ، در این شرایط اسف بار اقتصادی ، توهین به کارگر همان شرکت صنعتی است که در تهیه شام خانواده اش مستاصل شده ، توهین به معلم و پزشک و استاد دانشگاه است که عمری را در راه تحصیل گذرانده اند ، و البته توهین به آن قهرمانی است که بر سکوی افتخار المپیک و پارالمپیک قرار می گیرد و پرچم کشور را به اهتزاز درمی آورد و همین قیاسها که ذکر شد مشخص می شود نه تنها فساد در فوتبال در حال نشر به ورزش است بلکه به نوعی کل جامعه را درگیر فساد خود کرده است ، شاید دوستان فوتبالی به بنده کمترین ، ایراد بگیرند و بگویند از لحاظ اجتماعی و تحت تاثیر قرار گرفتن جامعه ، هیچ چیز به گرد فوتبال نمی رسد ، بله کاملا درست است ولی چرا از کل فوتبال فقط همین را می گویند ؟ بجز جمع بسیار محدودی از فوتبالیستهای واقعا حرفه ای کشور ، کدام بازیکن و مربی و مدیر و ایجنت و ...در حد نرم جهانی از هر لحاظ هستند که خود را فقط از منظر درآمد با فوتبال اروپا قیاس می کنند و تازه می خواهند بالاتر از آنها هم پول بگیرند ! فوتبال در حوزه مسئولیت اجتماعی ، واقعا به نسبت گستره و برداشت خود ، چه میزان به جامعه ادای دین کرده است ؟ و البته صد افسوس که فوتبال و کاسبانش ، بغیر از عمل نکردن به مسئولیت خود ، بحران های اجتماعی و ورزشی را هم عامل بوده اند .
جدا از دلالی مرسوم در فوتبال ، نکته بسیار تاسف بار که عامل یک فساد دیگر اجتماعی بوده و هست ، مدارس و آکادمی های فوتبال هستند که به جای نقش مثبت در جامعه مانند کشورهای توسعه یافته در فوتبال که عامل کشف استعدادها و درآمدزایی در آینده می باشند ، بسیاری از انها عامل مخرب و فساد در اجتماع و ورزش هستند که بحث طولانی و کاملا تخصصی را می طلبد ولی موارد حائز اهمیت که می تواند تلنگری برای نهادهای نظارتی در ورزش و جامعه باشد ، را می توان به روابط ناصحیح ، اخذ پول غیر قانونی از والدین ، پارتی بازی گسترده بجای شایسته پروری و کشف استعدادها و عدم مجوزهای قانونی و . . . اشاره کرد .
و نکته آخر از نکات بسیار موضوع فوق ، اینست چرا با این گردش پولی نجومی در فوتبال ، باشگاههای فوتبال دولتی و غیر دولتی در این سه دهه اخیر به فکر ایجاد بستر لازم مانند ساخت یک استادیوم کوچک نبوده اند ؟ حتی در حد احداث یک زمین چمن استاندارد هم برنامه ریزی مالی و عمرانی نداشته اند ، چرا که اگر اراده ای بر آن بود ، بجای این همه پول کثیف جهت بازیکن و مربی بی کیفیت ، امروز شاهد سرانه ورزشی مکفی در کشور بودیم که اینچنین در آستانه شروع لیگ برتر دچار مشکل نداشتن زمین بازی نباشیم ، هرچند که باید از اقدامات بسیار تاثیرگذار بعضی از تیمهای لیگ برتری در زمینه ساخت ورزشگاه مانند فولاد خوزستان و گل گهر سیرجان تقدیر و تشکر کرد .
موضوعات مطرح شده تنها بخش کوچکی از شرایط نابسامان فوتبال امروز است و در کنار مسائلی همچون داوری ، شرایط و انتصابها و انتخابات کمیته های فدراسیون و هیاتهای استانی و غیره ، قطعا فوتبال پاک رویای محال این روزها خواهد بود هرچند که کاسبان غیر فوتبالی و غیر ورزشی فوتبال این شرایط را می پسندند ، باشد که شاید روزی بخواهیم کمی حواسمان به فوتبال و پیرامون آن ، بخاطر آینده بیشتر و بهتر شود .