رئوف پیشدار _ چین در « تیانجین» در ١٢٠ کیلومتری پکن میزبان رهبران سازمان همکاری شانگهای (SCO) است. یک اتحاد بینالمللی از ۱۰ کشور عضو و ۲ ناظر از اوراسیا که در ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ بهعنوان «شانگهای پنج ـ بنیانگذاران اولیه پنج کشور بودند» تأسیس شد.
نشست رهبران سازمان شانگهای ـ در روزهای نهم و دهم شهریور ماه ١۴٠۴ که نشست اصلی در روز دوشنبه دهم شهریور ماه خواهد بود، در حالی برگزار میشود که اعضای قدرتمند آن شامل چین، روسیه، هند و ایران تحت فشارهای سنگین اقتصادی و سیاسی از جانب آمریکا قرار دارند و از این حیث که جهان منتظر است که ببیند آنها چه تصمیمی در برابر زیادهخواهیهای آمریکا میگیرند، یک نشست حیثیتی تلقی میشود.
از آنجا که سازمان همکاری شانگهای بهعنوان یک سازمان اوراسیایی و میان دولتی برای تقویت همکاریهای چندجانبه اقتصادی، امنیتی و سیاسی و با هدف ایجاد موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پایهگذاری شده است، این ویژگی سازمان یاد شده، باعث شده تا ایران و دیگر کشورهای عضو، انتظارات بیشتری از آن، نه تنها برای اتخاذ مواضع صریح علیه رویکردهای خصمانه و یکجانبهگرایانه آمریکا داشته باشند، بلکه از قدرت بالای خود و از طریق راهکارهای سیاسی موثر، برای جلوگیری از تجاوزهای بیگانگان به کشورهای عضو و حمایت حداکثری از آنها در مواقع تجاوز بیگانگان، استفاده کند.
مسعود پزشکیان رئیسجمهوری ایران با این نگاه به نشست رهبران سازمان شانگهای رفته است که بتواند با نمایش قدرت و بضاعت ایران در منطقه، توانمندیهای سازمان را در حالی که کشور شاهد جنگ ١٢ روزه با اسرائیل بود و حالا سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به تحریک آمریکا تهدید به اعاده تحریمهای لغو شده برجامی میکنند، به پشتیبانی بگیرد.
رادیو بینالمللی دولتی چین که رادیویی رسمی است و مواضع دولت پکن را نشر میدهد، پیش از نشست در تفسیری از موقعیت ایران در منطقه گفت: «ایران، با توجه به ظرفیتها، ویژگیها و توانمندیهای منحصر بفرد خود در میان سایر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، از جایگاه خاصی برخوردار است.»
«برخورداری از ذخایر عظیم نفت و انرژی های فسیلی و مواد معدنی، واقع شدن در جغرافیای منحصر به عنوان یک چهارراه تراتزیت در راهبردی ترین مسیر کریدور شرق به غرب و جنوب به شمال، کشوری با مواضع صریح ضدّ یکجانبهگرایی آمریکا، کشوری با تاریخ و تمدنی چند هزار ساله که از زمان جاده ابریشم تا به امروز همواره مناسبات دوستانه و تجاری قابل توجهی با چین داشته، همگی از مواردی است که اعضای سازمان همکاری شانگهای بخوبی نسبت به آن واقف هستند.»
در سالهای اخیر که موضوع دلارزدایی و کاهش سیطره دلار آمریکا در اقتصاد جهانی، بهویژه به دلیل استفاده ابزاری آمریکا از دلار، بیش از هر زمان دیگر مطرح است، ایران به دنبال آن است که کشورهای حوزه سازمان همکاری شانگهای با جدیت بیشتر به موضوع دلارزدایی بپردازند و تجارت ها بین کشورهای عضو، تا حد امکان به سمت استفاده از ارزهای ملی کشورها و یا ایجاد یک ارز مشترک پیش برود.
با توجه به موارد یاد شده، ایران نگاهی ویژه به بیست و پنجمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای دارد و به عنوان یک عضو رسمی این سازمان، انتظار دارد و امیدوار است که نشست تیانجین، باعث تقویت بیش از پیش هم صدایی، اتحاد و انسجام میان کشورهای عضو این سازمان شود و همهی کشورهای عضو، بطور موثر از چتر بزرگ حمایتی سازمان در حوزه های همکاری های اقتصادی، تجاری، فرهنگی، امنیتی و حمایت از اعضای دربرابر فشارهای غیرقانونی خارجی و تجاوزات بیگانگان برخوردار شوند.
ایران با شرایط اقلیمی و تغییرات آب و هوایی سختی درگیر است. ایران امیدوار است که فناوریهای نوین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بهویژه چین شریک عمده تجاریش در این بخش به کمک آن بیاید.
ایران کشوری است که در یک چهارراه راهبردی در مسیر کریدورهای شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب قرار گرفته، تهران میخواهد نقش بیشتری در شکلگیری ابتکار بزرگ کمربند و جاده چین ایفا کند.
مسأله فلسطین و بهویژه جنایات اسرائیل در غزه، موضوع مورد توجه ایران برای طرح در اجلاس رهبران شانگهای است. باید دید که با توجه به روابط نزدیک اسرائیل با روسیه، هند و چین، نشست تیانجین چگونه احتمالاً اتخاذ تصمیم خواهد کرد و یا در حداقل موضع میگیرد.