عباس عبدالهی ـ برای تولید یک کیلو گرم برنج ۵۰۰۰ لیتر، نیشکر ۳۹۰۰، پسته ۵۴۰۰، گندم ۱۶۵۰، چغندر قند ۳۵۰۰، گردو ۳۹۰۰ و پنبه ۳۵۶۰ لیتر آب لازم است. در حالی‌که کشت هندوانه که متهم به مصرف آب زیاد است برای تولید یک کیلوگرم آن تنها به ۱۲۶ لیتر آب نیاز دارد.
- ما وقتی از «ظرفیت اکولوژیک کشور» صحبت می‌کنیم یعنی دقت و محاسبه این اعداد یعنی احتساب این‌که برای گندم و برنج با این میزان آب مصرفی چقدر باید منابع تجدیدناپذیر مصرف کنیم.
- مشکل اصلی تولید هندوانه و محصولاتی از این قبیل مصرف مطلق آب نیست بلکه در مدیریت ناکارآمد زنجیره تأمین و الگوی کشت پایدار است.
- با بررسی آمار شش ساله ۱۳۹۸-۱۱۴۰ سطح زیر کشت تولید و صادرات هندوانه مشخص می‌کند، طی این سال‌ها تنها حدود ۲۰ تا ۳۰درصد از کل تولید آن صادر شده است.
- اگر فرض کنیم که هیچ‌گونه صادراتی انجام نشود و سیاستگزار تصمیم بگیرد که کشت آن صرفاً برای مصرف داخل تداوم یابد منطقی‌ترین اقدام این است که با تعدیل سطح زیر کشت به ۶۳ هزار هکتار کاهش یابد. و یا این‌که تولید مازاد با تقویت صادرات و ایجاد بازارهای پایدار یا تقویت صنایع تبدیلی و زیرساخت نگهداری محصول صورت گیرد.
- در غیر این‌صورت تولید مازاد با فشار بر منابع آب و خاک و انرژی نیروی کار و زیرساخت حمل و نقل و مسائل زیست‌محیطی ناشی از مازاد کشور را با مشکل روبرو می‌کند.
- این مطالعه موردی را از آن جهت آوردم تا با صدای رسا و کارشناسی عرضه بدارم در سیاستگزاری و نظام کشت و تنظیم بازار حلقهای گم‌شده است و آن عدم تعادل در تولید و مصرف است.
اگر تولید متمرکز و کشت intensive که گلخانه مصداق آن است را نسخه اصلی و اولویت اول بدانیم، مسولین و مدیران بخش کشاورزی بدانند که؛ در صورت استقبال از این سیستم و توسعه آن؛ از نقطه‌ای به بعد که مازاد مصرف داشته باشیم که ضرورت صادرات مطرح است، این تولیدات به سرنوشت هندوانه دچار خواهند شد.
باید از هم‌اکنون برای سیاستگزاری و تدوین آیین‌نامه‌های تولید بهداشتی و سالم چاره‌اندیشی شود. حذف سموم پرخطر و جایگزینی روش‌های غیر شیمیایی که خوشبختانه دراختیار است و سال‌ها تحقیق و پژوهش شده است از اصلی‌ترین سیاست‌های آن خواهد بود.