محسن صنیعی _ پنجشنبه، بیستم شهریورماه، همزمان میلاد رسول مکرم اسلام (ص)، در کتابخانه تخصصی خوزستان شناسی، در آیینی صمیمی، مراسم روز خبرنگار برای دستاندرکاران و هیئت تحریریه روزنامه وزین «خوزیها» برگزار شد.
امسال، همزمان با روز خبرنگار، دزد یا دزدانی، خود را از خوان خوزیها بهرهمند کردند و ندیدند که خوزیها درد همان مردم به عسرت رفته را دارد، باری چند روزی عسرت آفریدند و کام جشن خبرنگار در آن روز میسّر نشد و با تأخیر، برگزار گردید. شبی که از نزدیک با بسیاری از نویسندگان این رسانه اصیل، با تنوعهای مختلف شغلی، سنی، قومی دیدار داشتم، تو گویی خوزیها هم رنگینکمانی از تنوعها را جمع کرده است.
آنان را دغدغهمندانی راستین یافتم؛ دغدغهمندانی که دل در گرو اصلاح جامعه و توسعه پایدار استان خوزستان، دارند.
روزنامه «خوزیها» با گردآوری جمعی از نخبگان فکری و فرهنگی استان، پتانسیل آن را دارد که عملاً به عنوان یک اندیشکده، به کارگاهی برای تولید ایدههای ناب توسعهای برای خوزستان تبدیل شود. در این مواجهه، بار دیگر به این حقیقت ژرف اندیشیدم که مطبوعات، اگر بتوانند متعهدانه و استوار، پایبند به اصول حرفهای و اخلاقی خویش باقی بمانند، نه تنها آیینهای تمامنما از واقعیتهای جامعه خواهند بود، که خود به مثابه موتور محرکِ اندیشه و پیشرفت عمل خواهند کرد. وظیفه اولیه و بنیادین مطبوعات، رصدگری و انعکاس بیکم و کاست واقعیتهای اجتماعی است.
مطبوعات متعهد، همچون چشمانی بیدار در پیکره جامعه است که بدون هراس و ملاحظه، زخمها و شکافها، کژیها و کاستیها را میبیند و آن را بدون آرایش و پیرایش، به دیدگان سیاستگذاران و مدیران جامعه عرضه میکند. این «مشاهدهگری صادق» است که میتواند زمینهساز تصمیمسازیهای دقیق و عادلانه شود. اگر مطبوعات محلی، این رسالت را به درستی ایفا کنند، در حقیقت، نقش سیستم عصبی را برای بدنه مدیریتی استان ایفا میکنند که هر درد و آسیب را بدون فیلتر به مغز (مدیران ارشد) گزارش میدهد. اما اگر این سیستم عصبی، به دلایلی، خود دچار اختلال شود، یا برخی دردها را نادیده بگیرد، یا برعکس، دردهای کوچک را بزرگنمایی کند، آنگاه کل پیکره مدیریت، دچار فلج تحلیلی و تصمیمگیریهای نادرست خواهد شد.
اما نقش مطبوعات متعهد، تنها در گزارش واقعیتها خلاصه نمیشود. اینجاست که رسانه از سطح یک گزارشگر صرف، به سطح یک «اندیشکده» یا اتاق فکر ارتقاء مییابد.
یک روزنامه متعهد، تنها مشکلات را فریاد نمیزند، بلکه برای آنها راهحل نیز پیشنهاد میدهد. این همان مکمل ضروری نقش رصدگری است. این همان نقشی است که رسانههای پیشرو در توسعهیافتگی ملل جهان ایفا کردهاند. آنان بستر گفتوگوی ملی و محلی را فراهم ساخته و با نقد سازنده و ارائه آلترناتیو، مسیر توسعه را هموار نمودهاند. «ولی اگر مطبوعات به جای پایبندی به اصول متعهدانه، بر عکس عمل کنند، آن جاست که شاید مطبوعات، خود به عنوان مانعی برای توسعه تبدیل شوند.»
موقعی که آیین بزرگداشت روز خبرنگار به پایان رسید و به خانه برمیگشتم، همانند همه شبهای گذشته، بوی دودی که مدتهاست اهواز را گرفته است به مشام میرسید. آیا این که میلیونها نفر در خوزستان، تنفس هوای سالم را درک نمیکنند، فقط یک مسأله منطقهای است یا یک مسأله ملی است و اگر میشنویم که این مسأله به آتشسوزیهای هورالعظیم و آن هم در سمت عراقی آن برمیگردد، یک مسأله بینالمللی است. حلاوت مراسمی که به ابتکار آقای مالی عزیز و دکتر ناصری پور عزیز در کتابخانه خوزستان شناسی، با این بوی دود، به تلخی گرایید.