عباس عبدالهی _ قبلاً گفته شد که ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک است و در این جبر اقلیم از دیر‌باز با محدودیت آب دست و پنجه نرم می‌کرده است. اما این روزها کم‌آبی و بحران آب به یکی از جدی‌ترین چالش‌های ملی تبدیل شده است.
ـ بخش کشاورزی با مصرف بیش از ۸۰ درصد از آب کشور بزرگترین سهم را در این بحران دارد و البته راه‌حل را نیز باید در این بخش جستجو کرد.
ـ و این نیز تکراری است و بارها گفته‌ایم که از بین رفتن تالاب‌ها و دشت‌ها و فرونشست زمین و به‌خصوص تنش‌های و اجتماعی و امکان مهاجرت‌های قومی همگی زنگ خطر جدی است که به صدا درآمده است.
«در این شرایط کشاورزی هوشمند تنها راهی است که می‌تواند کشاورزی ایران را نجات دهد و بر بحران بی‌آبی فائق آید».
و ناگفته پیداست که بحران آب ساختاری است که از اوایل دهه ۸۰ شروع شده است. خشکسالی‌های پی‌در‌پی، افزایش دما، تبخیر و توسعه افقی کشاورزی و برداشت بی‌رویه از عمده‌ترین عوامل این بحران هستند.
ـ راهکارهای کلان منابع آب
1ـ کاهش سطح زیر کشت با توجه به توان اکولوژیک و نیاز آبی محصولات. لطفاً به ارقام زیر عنایت شود:
ـ بر اساس مطالعات میدانی و مستمر همکاران موسسه تحقیقات خاک و آب برای تولید یک کیلوگرم برنج ۵۰۰۰ لیتر، نیشکر ۳۹۰۰، پسته ۵۴۰۰'، گندم ۱۶۵۰، چغندر قند۲۵۰۰، گردو ۲۹۰۰، پنبه۲۵۶۰ و هندوانه ۱۴۶لیتر آب نیاز است.
ـ محاسبه توان یا ظرفیت اکولوژیک یعنی دقت و محاسبه تولید بر مبنای مصرف آب محصولات کشاورزی با توجه به حفظ منابع پایه و نیز مزیت مطلق اقتصادی محصول.
۲.اصلاح الگوی کشت و انتقال محصولات پر مصرف آب و کم‌بازده به محصولات کم آب و مقاوم به خشکی.
۳. توسعه کمی و کیفی گلخانه و انتقال حداکثری یا لااقل ۲۵درصد از سطح کشت محصولات آب‌بر مانند گوجه فرنگی و خیار و بسیاری از سبزیجات و صیفی‌جات و علوفه به گلخانه.
۴. در این رابطه انتقال چغندر قند و سایر محصولاتی که امکان کشت پاییزه دارند به پاییز.
5. مدیریت پایدار منابع آب و اجرای سیاست‌های مصرف بهینه آب.
6. افزایش بهره‌وری آب با استفاده از آبیاری هوشمند و پایش هوشمند مزارع برای مدیریت دقیق نیاز آبی محصولات.
7. افزایش بهره‌وری از ۱.۳۹ به ۳.۹۸ کیلوگرم محصول در هر متر مکعب.
8. کاهش سطح زیر کشت از ۹ میلیون به ۵ میلیون هکتار( کاهش سطح و تولید با جایگزینی گلخانه‌های مدرن هیدرو و ایروپونیک جبران می‌شود).
9. هوشمندسازی زنجیره تأمین غذا.
10. ترویج کشاورزی حفاظتی و ارگانیک.
11. توسعه کشاورزی مقاوم، انتخاب بذرها و گیاهان مقاوم به خشکی و شوری.
12. بازچرخانی آب و استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی و صنعت.
بدیهی است این‌ها تنها عناوین مهمترین طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی است و اجرای آن در طی برنامه میان‌مدت عملی است.
و البته پیشنهادهای مدیریتی دیگر؛
ـ عزم جدی مدیریتی در بالاترین سطوح اجرایی.
ـ توان مدیریتی حکمرانان آب و برنامه‌ریزان کشاورزی.
ـ استفاده حداکثر از توان فنی و فکری کارشناسان خاموش و بر کنار و بخش خصوصی.
ـ چابک‌سازی بدنه دولت و سپردن کار به شرکت‌های توانمند.
و البته ایجاد فضای آرام برای جذب سرمایه که بدون این مهم این‌ها همه شعاری فریبنده باقی خواهد ماند.