حسن لاسجردی ـ در اتفاقات اخیر سیاسی بهویژه توافقات ایران با آژانس یکی از نکات مهم اظهارات پرسروصدای برخی نمایندگان در مخالفت با این موضوع بوده است ولی مسئله مهمتر اصل محتوای سخنان نمایندگان مجلس بوده که سوالات متعددی را ایجاده نموده است.
برخی نمایندگان پرسروصدا و شلوغ کار مجلس که در واقع مخالف مذاکرات و توافقات اخیر ایران با آژانس بوده و این مهم را در تضاد با قانون اخیر مجلس در نحوه همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی میدانند، معتقدند که نمایندگان مجلس حق خالت در کلیه امور کشور را دارند و بهنوعی خود را مطلق العنان در مسایل کشور جاری میدانند.
در مقابل چنین نگاهی برخی چهرههای صاحب تجربه در امور قانونگذاری و همچنین فعالین سیاسی با طرح این موضوع که حوزه اعلام نظر نمایندگان با دخالت در تصمیمگیری آنان در امورات مهم کشور با هم متفاوت است، پنجره جدیدی در این باره گشوده که دیدگاهی نویی را از منظر وظایف نمایندگی مطرح میکند.
براساس اصل هشتاد و چهارم قانون اساسی که میگوید: هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهار نظر نماید، این اصل تأکید دارد که نمایندگان حق اظهار نظر و اعلام موضع درباره همه مسایل کشور را دارند و از ابزارهای مختلفی هم در جهت وظیفه نمایندگی برخورداند ولی آیا این حق به معنای قانونگذاری و در مرحلهای بالاتر حق تصمیمگیری و دخالت در همه امور است یا فقط این موضوع به اعلام نظر خلاصه میشود؟
نکته دوم درباره وظایف نمایندگی دایره مسئولیت آنان است که بر اساس اصول مختلف قانون اساسی میتوان دریافت که نمایندگان در چارچوبهای قانونی حق اظهار نظر و برخوردار از مکانیرمهای تقنینی و نظارتی هستند و در امور فرای قانون یا در باره اموری که قانونی ندارد یا قانون در اینباره سکوت کرده حق اعلام نظر نداشته تا موقعی که قاعده و قانونی برای آن وضع نمایند.
نکته سوم اگر چه طبق اصل 84 قانون اساسی نماینده حق اظهارنظر در مسائل داخلی و خارجی کشور را دارد ولی طبیعی است برای انجام این مسئولیت باید اطلاعات و اشراف لازم را داشته و در چارچوب مصالح و منافع عمومی کشور و نه خارج از قانون اعلام نظر کند ولی بهنظر میرسد برخی نمایندگان صرف داشتن حق اعلام نظر، لب به سخن گشوده و هر چه را میخواهند نثار این و آن میکنند.
نکته چهارم میتوان گفت اگرچه در قانون اظهار نظر نمایندگان مشروط به اوضاع واحوال کشور نبوده و به شرایط خاص اشارهای نشده و اصطلاحاً قانون اطلاق دارد ولی باید توجه نمود که بر اساس قانون بطور حتم نمایندگان در شرایط حاد و بحرانی مانند دوران جنگ یا حتی پسا جنگ باید با نگاه ویژهای مقتضیات کشور را تجزیه و تحلیل کنند و از منظر متفاوتی اوضاع را رصد نموده و در پی حل مشکلات موجود باشند و لذا این مهم میطلبد که نمایندگان مجلس مطالبات مردم جامعه را جویا باشند تا منافع گروهی و جناحی در اولویتشان باشد.
به هر صورت موضوع مهم و حیاتی حوزه اختیارات وظیفه نمایندگی منحصر در اعلام نظر تا دخالت در تصمیمگیری از جمله نکات قابل تفسیر و توجیهی است که باید در شرایط فعلی به آن پرداخت و به سوال افکار عمومی پاسخ داد تا از هر نوع برداشت نادرست پرهیز شود.