نوید قائدی _ مشی و اقدام روزنامهنگار راهحلمحور، یک رویکرد مهم و رو به رشد در دنیای رسانه است. یک خبرنگار راهحلمحور خبرنگاری است که بهجای تمرکز صرف بر مشکلات و نقاط منفی، به بررسی و گزارشِ پاسخهای مؤثر به چالشهای اجتماعی میپردازد. هدف او نه انکار مشکل، بلکه کامل کردن گزارش و ارائه تصویری متعادلتر است.
یک خبرنگار راهحلمحور فقط یک خبرنگار خوشبین و ساده لوح نیست بلکه او اتفاقا با استانداردهای دقیق و اصول حرفهای کار میکند. موضوع گزارش او یک مشکل نیست، بلکه پاسخی است که به یک مشکل داده شده است. مثلاً بهجای گزارش درباره «خشکسالی»، به سراغ گزارشی میرود درباره «روستایی که با استفاده از روشهای سنتی و نوین، بحران آب را مدیریت کرده است».
او بهسادگی ادعاهای یک طرح یا برنامه را نمیپذیرد. بلکه با پرسشهای دقیق، آن راهحل را میسنجد. مبنی بر این که این طرح یا برنامه آیا میتواند برای منطقه مؤثر است؟ یعنی شواهد و دادههایی دال بر موفقیت آن وجود دارد؟ یا این که این طرح مقیاسپذیر است؟ یعنی میتوان آن را در جاهای دیگر نیز اجرا کرد؟ همچنین کاستیها و محدودیتهای طرح و برنامه را میسنجد و واکاوی میکند؟ مبنی بر این که هیچ راهحلی کامل نیست و میتواند کاملتر و جامعتر شود و باید نقاط ضعف هم گفته شود. یا این که چه درسهایی میتوان از این طرح و برنامه گرفت و چه ایدهای برای دیگران دارد؟ البته بسیاری از موارد دیگر قابل ذکر است.
گزارشهای راهحلمحور اغلب امیدوارکنندهتر و الهامبخشتر هستند و مخاطب را ترغیب میکنند تا در بحث شرکت کند یا برای حل مشکل اقدام نماید، نه اینکه فقط احساس ناامیدی و درماندگی کند.
یک خبرنگار راهحل محور معتقد است که گزارشِ یکطرفه (فقط بیان مشکل) تصویری ناقص از واقعیت ارائه میدهد. دنیا پُر از افرادی است که در حال کار برای بهبود شرایط هستند و گزارش این تلاشها بخشی از حقیقت است.
مخاطبان امروزی از شنیدن اخبار منفی دائمی خسته شدهاند و ممکن است به کلی رسانه را رها کنند. این رویکرد میتواند اعتماد را بازگرداند.چنین خبرنگار زبده و خلاقی نشان میدهد که مشکلات غیرقابلحل نیستند و افراد و جوامع میتوانند تغییر ایجاد کنند. یعنی با ارائه راهحلهای عملی، بحث عمومی را از «چه کسی مقصر است؟» بهسمت «چه کاری میتوانیم انجام دهیم؟» سوق میدهد.
در نهایت یک روزنامهنگار راهحلمحور، داستانسرایی بیطرف و دقیق است که به بررسی پاسخهای اثربخش به مشکلات میپردازد و یک خبرنگار حرفهای است که معتقد است گزارشِ «چه چیزی جواب داده است» به اندازه گزارشِ «چه چیزی شکست خورده است» اهمیت دارد.