مجتبی حلالی _ صدر اخبار روزهای گذشته در خوزستان که البته خیلی هم عجیب و دور از ذهن نبوده، آلودگی آب و هوا، کسب عنوان اول کشوری در بیکاری، و عنوان بالاترین معدل در شاخص فلاکت به خوزستان اختصاص یافت.
به‌واسطه آمارهای اعجاب‌انگیز در شرایط نامطلوب زیستی، تولید ثروت و شرایط جغرافیایی خوزستان که منتج به برخورداری از آثار باستانی و قدمت چند هزار ساله، مرز، دریا، خلیج و رود، طبیعت بکر در فصل پاییز و زمستان و تنوع اقوام؛ خوزستان همواره در صدر اخبار قرار دارد.
وضعیت آب و هوایی قرمز
در بحث آلودگی آب و هوا دلایل متعددی وجود دارد. از جمله مهمترین آن‌ها و طی هفته‌های اخیر آتش‌سوزی در بخش عراقی هورالعظیم عنوان شده که روزها این منطقه در آتش می‌سوزد و تا سوز و دوده به خوزستان برسد حوالی غروب می‌شود و به این دلیل است که خوزستانی‌ها هر شب میزبان سوز و دوده هستند.
یک راه‌حل اما وجود دارد، این‌که آب در هور رهاسازی شود، تا زمین را نمناک کند. تنها از این طریق می‌توان مانع از ادامه روند آتش‌سوزی و دوده‌ها شد. که به‌دلیل سدسازی‌های عظیم متأسفانه حقابه محیط زیست رهاسازی نمی‌شود. این تنها راه‌حل ممکن است که تا کنون محقق نشده است.
این آلودگی‌ها و شاخص ناسالم بودن آب و هوا در نهایت می‌توانند وارد ریه و جریان خون شوند و سبب بروز مشکلات جسمی جدی شوند. ریه و قلب بیشترین تأثیر را از این آلایندگی‌ها می‌پذیرند. قرار گرفتن در معرض این ذرات ممکن است سبب سرفه یا تنگی‌نفس، تشدید آسم و بیماری تنفسی مزمن شود. سن و سال هم ندارد. همه‌مان دچاریم.
گاز منتشره از فلرهای نفتی و صنایع، گرد و غبار محلی نیز همواره وجود دارند و به همین سبب اقدام خاصی در قبال آن صورت نمی‌گیرد، اقداماتی نظیر تعطیلی و غیره. به تعبیری می‌توان گفت تا آغاز بارندگی های پاییز و زمستان باید دود استشمام کنیم.
ورطه سقوط در بیکاری
سالیان سال است که خوزستان به‌دلیل صنایع فراوان و وجود شرایط مطلوب اشتغال، میزبان افراد مختلف از استان‌های کشور بوده! لیکن در این بین همواره دغدغه‌ای تحت‌عنوان اولویت شغلی با جوانان جویای کار بومی وجود داشته؛ علاوه بر آن عدم تخصیص وام‌های اشتغال به متقاضیان، عدم حضور سرمایه‌گذاران و حمایت مطلوب از تولید‌کنندگان از دیگر مسایل موجود و موثر در بیکاری جوانان این خطه است.
آمار بیکاری نکته عجیب و قابل تأملی است که سال‌هاست وجود دارد و همواره جایگاهی مابین اول تا سوم را نصیب این استان می‌کند! این‌که با وجود منابع سرشار و تولید ثروت قابل توجه این دغدغه حل نمی‌شود، نیاز به بررسی و پایش جدی‌تری دارد.
استان خوزستان با پشت سر گذاشتن استان سیستان و بلوچستان و با کسب بالاترین نرخ بیکاری رنبه یک بیکاری را در کشور به خود اختصاص داد. غم‌انگیز این‌که خوزستان با بالاترین سهم در تولید ثروت در صدر بیکاری است اما خراسان جنوبی علیرغم کمترین سهم در تولید ثروت کشور پایین‌ترین تعداد بیکار را دارد!
گویی بحث مدیریتی است. به‌نظر می‌رسد خوزستان علیرغم بهره‌مندی از ظرفیت‌های بزرگ کشاورزی، صنعتی، گازی، نفتی، پتروشیمی‌و مرزی به دلیل سیاست‌های ناکارآمد در چرخه فقر ساختاری گرفتار شده است.
50 درصد، شاخص فلاکت خوزستان تا پایان تیر
عجیب این‌که شاخص تورم در خوزستان در بهار 1404 حدوداً 38 درصد را نشان می‌دهد، که نشان می‌دهد جزء 5 استان اول در افزایش تورم بوده‌ایم، اما تا پایان تیرماه این آمار تغییر می‌کند و با رشدی نزدیک به 5 درصد، خوزستان را در صدر تورم قرار می‌دهد.
باری؛ آمار شاخص فلاکت به تفکیک استان‌های ایران نشان می‌دهد که 17 استان، شاخص فلاکتی بالای سطح میانگین کشوری را به‌ثبت رسانده‌اند؛ استان خوزستان نیز با تورم 35.6 درصدی و نرخ بیکاری بالای 12 درصدی، شاخص فلاکت نزدیک به 50 واحدی را در بهار امسال رقم زد. این در حالی‌ست که میانگین کشوری عدد نزدیک به 47 درصدی را نشان می‌دهد و همین آمار بسیار نگران کننده و قابل تأمل است. بدین معنا که نیمی از جمعیت کشور هم اکنون دقیقا دچار فلاکت زیستی شده‌اند. شگفتا که خوزستان از نرم کشوری عبور کرده است.
شاخص فلاکت یکی از شاخص‌های اقتصادی مهم است که وضعیت رفاه مردم را مورد بررسی قرار می‌دهد. این شاخص، با تخمین شاخص‌های اقتصادی یعنی نرخ تورم و نرخ بیکاری تعیین می‌شود. به تعبیری شاخص فلاکت بواسطه جمع نرخ تورم سالانه و نرخ بیکاری فصلی، که افزایش آن‌ها باعث تأثیر منفی در زندگی افراد جامعه می‌شود، به‌دست می‌آید.
نکته: استان خوزستان درحالی اکنون در صدر شاخص فلاکت قرار دارد که تا پایان سال 1403 در میان استان‌های کشور رتبه پنجم جدول قرار داشت.
فلاکت اقتصادی، اگرچه یک پدیده سراسری است، اما تبعیض در شدت آن، نشانه‌ای از شکاف‌های عمیق توسعه‌ای است. بعنوان مثال اگر برای استان‌هایی مانند کردستان، اردبیل و خوزستان که در صدر قرار دارند چاره‌اندیشی فوری نشود، پیامد‌های اجتماعی آن می‌تواند به مراتب سنگین‌تر از تبعات اقتصادی‌اش باشد. باید به خاطر داشت. این شاخص در استان‌های کشور نشان دهنده تصویری است از حال ناخوش مردمانی که در سکوت، از آینده بریده‌اند.
پیش‌تر هم گفته بودم. چه کسانی خوزستان را به این روز دچار کردند!؟